آینده نوآورانه زیرساخت‌های فیزیکی با فناوری DePIN
آینده نوآورانه زیرساخت‌های فیزیکی با فناوری DePIN؛ تحول در انرژی، اینترنت اشیاء و پروژه‌های دیفای
آینده فناوری DePIN در توسعه زیرساخت‌های فیزیکی، انرژی، اینترنت اشیاء و پروژه‌های دیفای تحول‌آفرین است و ارتباط بین دنیای دیجیتال و واقعی را تقویت می‌کند.
DePIN (دی‌پین) وارد عرصه فناوری شده است، فرصت جدیدی برای توسعه پروژه‌های دیفای (DeFi) فراهم کرده است که می‌توانند فعالیت‌های دنیای فیزیکی را با پاداش‌های مبتنی بر بلاکچین تشویق کنند. این فناوری بر پایه ایده استفاده از ابزارهای رمزنگاری در اینترنت و تأثیر آن بر جهان واقعی شکل گرفته است.
مطالعات نظری در حوزه رمزارزها نشان می‌دهد که ابزارهای رمزنگاری که هم‌اکنون در بلاکچین‌ها به کار می‌رود، به زودی در اینترنت و زندگی روزمره تأثیرگذار خواهند بود. نیک سابو (Nick Szabo)، از پیشگامان این حوزه، در اواخر قرن بیستم هشدار داد که قراردادهای هوشمند می‌توانند به صورت خودکار اشیاء فیزیکی را مدیریت کنند. پس از گذشت بیش از ۲۵ سال، بلاکچین به طور مستحکم در زندگی ما جای گرفته است.
این موضوع عمدتاً ناشی از رشد و توسعه ارزهای دیجیتال است؛ بیت‌کوین (Bitcoin) همچنان رکوردشکنی می‌کند و زیرساخت‌های فیزیکی قابل توجهی برای آن ایجاد شده است. این امر، حضور فیزیکی ملموسی در جهان را نشان می‌دهد.
با این حال، مرزهای فناوری‌های غیرمتمرکز همچنان در حال گسترش است و راه را برای ظهور راهکارهایی مانند دی‌پین هموار می‌کند.
دی‌پین چیست و چرا بلاکچین به آن نیاز دارد؟
در دنیای رمزارز و فناوری‌های نوین، مفهوم DePIN یا شبکه‌های زیرساخت فیزیکی غیرمتمرکز، در حال شکل‌گیری و توسعه است. این شبکه‌ها بر پایه بلاک‌چین‌های عمومی و رمزارزها ساخته شده‌اند و هدف آنها ایجاد و نگهداری پروژه‌های زیرساختی در دنیای واقعی است. به زبان ساده، DePIN شبکه‌ای است از تجهیزات فیزیکی که به صورت غیرمتمرکز و افقی به هم پیوسته‌اند و می‌توانند هدف مشترکی را خدمت‌رسانی کنند.
این رویکرد امکان ساخت شبکه‌های زیرساختی را بدون نیاز به سازمان‌های بزرگ یا دولت‌ها فراهم می‌کند و بر خلاف روش‌های سنتی که غالباً مبتنی بر ساختارهای هیرارشی و متمرکز هستند، بر همکاری داوطلبانه و مشارکت عمومی تأکید دارد. افراد می‌توانند با استفاده از سخت‌افزار شخصی یا خرید تجهیزات تخصصی، در این شبکه‌ها مشارکت کنند؛ از هارد درایوهای معمولی گرفته تا تجهیزات پیشرفته مانند ایستگاه‌های هواشناسی، البته در غالب موارد، تجهیزات مورد نیاز قابلیت دسترسی عمومی دارند.
مکس تیک، هم‌بنیان‌گذار پیک (peaq)، در گفت‌وگو با رمزارز نیوز (crypto.news) توضیح داد که DePIN از طریق توکن‌ها، افراد را ترغیب می‌کند تا با استفاده از سخت‌افزارهای متصل، خدمات مورد نیاز را به دیگر کاربران ارائه دهند و در این فرآیند مشارکت فعال داشته باشند.
تصور کنید یک شبکه DePIN (شبکه غیرمتمرکز برای زیرساخت‌های اینترنتی) متمرکز بر گوشی‌های هوشمند، مانند روام نتورک (Roam Network) شکل گرفته است. در این مدل، گوشی‌های هوشمند مالکان عادی نقش سخت‌افزار را ایفا می‌کنند و داده‌های مربوط به کیفیت اتصال محلی که جمع‌آوری می‌کنند، به عنوان کالا محسوب می‌شود. شرکت‌های مخابراتی که به دنبال بهبود خدمات خود هستند، این داده‌ها را از طریق بازارهای مبتنی بر وب۳ (Web3) خریداری می‌کنند. در این فرآیند، قراردادهای هوشمند نقش کلیدی را ایفا می‌کنند و تبادل ارزش میان عرضه‌کنندگان و تقاضا کنندگان را به صورت خودکار و امن انجام می‌دهند.Max Thake, co-founder of peaq
گزینه‌های فناوری DePIN کدام است؟
در حوزه DePINها (شبکه‌های منابع غیرمتمرکز فیزیکی و دیجیتال)، دو نوع اصلی وجود دارد. نوع اول، PRN (شبکه‌های منابع فیزیکی)، شبکه‌هایی غیرمتمرکز هستند که در آنها ارائه‌دهندگان، منابع سخت‌افزاری مانند حسگرها یا اینترنت را در اختیار شبکه قرار می‌دهند. این منابع به مکان فیزیکی خاصی مرتبط هستند و نقش مهمی در عملکرد شبکه دارند، بنابراین جایگزین‌پذیری آنها محدود است.
نوع دوم، DRN (شبکه‌های منابع دیجیتال)، شبکه‌هایی هستند که در آن ارائه‌دهندگان منابع بر اساس عملکرد و نوع منابع، مانند قدرت محاسباتی، پهنای باند یا فضای ذخیره‌سازی، خدمات عرضه می‌کنند. در این حالت، مکان فیزیکی منابع اهمیت چندانی ندارد و تمرکز بر نوع و کاربری آنها است.
مزایا و معایب فناوری DePIN
پروژه DePIN (دی‌پین) پتانسیل تغییر کامل در نحوه مدیریت و تعامل با زیرساخت‌های فیزیکی را دارد. با بهره‌گیری از فناوری بلاکچین و قراردادهای هوشمند، این مدل می‌تواند کارایی و شفافیت سیستم‌ها را افزایش دهد و تصمیم‌گیری را به جامعه واگذار کند.
DePIN را می‌توان نوعی DAO صنعتی (سازمان مستقل خودمختار) دانست که در آن تمامی مشارکت‌کنندگان فرصت‌های برابر دارند و استقلال زیرساخت حفظ می‌شود. این سیستم انعطاف‌پذیر است و قابلیت توسعه در ابعاد افقی را داراست. جذب کاربران متعهد می‌تواند روند ایجاد زیرساخت‌های فیزیکی غیرمتمرکز را به‌طور قابل توجهی تسریع کند.
مدل قیمت‌گذاری در سیستم‌های DePIN نسبت به سایر روش‌ها منصفانه‌تر و قابل‌دسترسی‌تر است، زیرا دارایی‌های زیرساختی عمومی هستند و هزینه خدمات بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، نه سود شرکت‌ها. اعطای توکن به مشارکت‌کنندگان، امکان دریافت درآمد غیرفعال منظم را برای کاربران فراهم می‌کند و در عین حال به نفع جامعه است.
با این حال، باید به چندین چالش مهم اشاره کرد؛ از جمله آسیب‌پذیری در برابر حملات هکری و خطاهای فنی، نوسانات شدید توکن‌ها و نیاز به دانش فنی برای نگهداری و مدیریت زیرساخت‌های غیرمتمرکز.
در نهایت، با توجه به اینکه DePIN از فناوری بلاکچین برای توسعه کاربردهای واقعی و تبادل ارزش در دنیای واقعی بهره می‌برد، این بخش به‌طور طبیعی با عرضه و تقاضای واقعی در اقتصاد مرتبط است و پتانسیل رشد پایدار و سالم را در بازارهای رمزارز دارد.
در حالی که سقوط قیمت بیت‌کوین (Bitcoin) تأثیری بر استفاده عموم از برنامه‌های مسیریابی، سفارش غذا یا فعالیت در وب نداشته است، پروژه‌های DePIN (Decentralized Physical Infrastructure Networks) نشان می‌دهند که تلفیق وب۳ با ارزش‌های واقعی می‌تواند جایگزین تمرکز بر سفته‌بازی شود. این رویکرد نوین فرصت می‌دهد تا فناوری‌های مبتنی بر بلاکچین، به‌جای تمرکز بر نوسانات کوتاه‌مدت، به تحقق وعده‌های تحول‌ساز خود در سطح جهان دست یابند.
آینده DePIN در پنج سال آینده چه خواهد شد؟
بر اساس تحلیل‌های موسسه مساری (Messari)، در سال 2023، اکوسیستم DePIN به بیش از 650 پروژه افزایش یافته و تعداد نودها حدود 600 هزار واحد رشد کرده است. کارشناسان روندهای اصلی توسعه DePIN در سال 2024 را مورد بررسی قرار دادند.
تحلیلگران معتقدند توکن‌های میم، مانند BONK که به منظور تشویق کاربران برای دریافت آوایرپ در پروژه‌هایی مانند سولانا (Solana) سگا (Saga) طراحی شده است، نقش مهمی در ترویج پذیرش گسترده‌تر پروژه‌های دی‌پین ایفا خواهند کرد. همچنین، منطقه آسیا را به عنوان منطقه‌ای با بیشترین پتانسیل برای توسعه سریع زیرساخت‌های غیرمتمرکز می‌دانند و انتظار دارند در بازه زمانی 2024 تا 2025، برخی از پروژه‌های تاثیرگذار در این حوزه در این منطقه ظهور یابند.
نخستین فعالیت‌های مرتبط با DePIN حدود ده سال پیش آغاز شد. در این مدت، تعداد پروژه‌های فعال در این حوزه به طور قابل توجهی افزایش یافته است. ارزش بازار این بخش، به استثنای دارایی‌های واقعی (RWA) و اوراکل‌های بلاکچین، بیش از 20 میلیارد دلار برآورد می‌شود، که نشان‌دهنده رشد قابل توجه این صنعت است.
تاکید بر آینده دی‌پین (DePIN) نشان می‌دهد که این فناوری به زودی به یکی از ارکان اصلی صنعت بلاکچین و هوش مصنوعی بدل خواهد شد. طبق پیش‌بینی‌ها، دی‌پین در کنار سایر زیرساخت‌های پشتیبانی، نقش حیاتی در توسعه اکوسیستم‌های مبتنی بر داده‌های جمع‌سپاری و آموزش مدل‌های هوشمند ایفا خواهد کرد. این فناوری قرار است در حوزه‌های مختلفی از جمله بازارهای محاسبات غیرمتمرکز و بازارهای فدرال‌لرنینگ در وب۳ (Web3) به کار گرفته شود، و به این ترتیب، نقش مهمی در ارتقاء کارایی و امنیت سیستم‌های هوشمند ایفا کند.
در آینده‌ای نزدیک، یکی از جذاب‌ترین کاربردهای مدل DePIN در صنعت انرژی خواهد بود، به ویژه در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر که نیازمند شبکه‌های هوشمند، انعطاف‌پذیر و غیرمتمرکز هستند. در حال حاضر، اکثر شبکه‌های قدیمی بر اساس مدل متمرکز عمل می‌کنند، اما با توسعه فناوری‌های نوین، انتظار می‌رود افراد بتوانند از طریق جمع‌آوری انرژی خورشیدی و مشارکت در شبکه برق، درآمدزایی کنند. این تحولات، گامی مهم در جهت ترویج استفاده از انرژی‌های پاک و افزایش بهره‌وری در شبکه‌های توزیع برق محسوب می‌شود.
پروژه‌های DePIN (decentralized physical infrastructure networks) هنوز در میان فعالان صنعت رمزارز چندان شناخته شده نیستند و به‌طور کامل جایگزین روش‌های سنتی نشده‌اند. پیاده‌سازی زیرساخت‌های غیرمتمرکز در این حوزه نیازمند زمان است، زیرا با چالش‌های متعددی مواجه است که باید برطرف شوند. با این حال، کارشناسان بر این باورند که سیستم DePIN نقش کلیدی در شکل‌گیری آینده فناوری و تغییر اصول عملیات زیرساخت‌های فیزیکی ایفا خواهد کرد.
منبع: کریپتو.نیوز
