تفاوت‌ها و اهمیت هاردفورک و سافتفورک در بلاکچین
تفاوت‌ها و اهمیت هاردفورک و سافتفورک در توسعه بلاکچین؛ راهنمای جامع برای درک تغییرات اساسی در رمزارزها
راهنمای جامع تفاوت‌ها و اهمیت هاردفورک و سافتفورک در توسعه بلاکچین، تأثیرات، مزایا و چالش‌های آن‌ها در بهبود رمزارزها و امنیت شبکه.
در فرآیند توسعه و پیشرفت هر رمزارز، تغییرات عمده‌ای لازم است که ساختار و عملکرد شبکه را دگرگون می‌کند. این تغییرات معمولاً از طریق هاردفورک و سافتفورک اجرا می‌شوند، دو نوع به‌روزرسانی مهم در پروتکل بلاکچین که اصلاحات قابل‌توجهی در نحوه کار سیستم ایجاد می‌کنند.
در این مقاله، به بررسی مفهوم هاردفورک و سافتفورک در بلاکچین، دلایل ضرورت آن‌ها و تفاوت‌های کلیدی میان این دو نوع به‌روزرسانی خواهیم پرداخت. این تفاوت‌ها نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های تیم‌های توسعه و جامعه رمزارزها دارند و تأثیر مستقیم بر آینده پروژه‌ها و امنیت شبکه‌های بلاکچین می‌گذارند.
فورک سخت در بلاکچین چیست؟
در دنیای بلاکچین، هاردفورک به تغییرات اساسی در پروتکل شبکه اطلاق می‌شود که نیازمند توافق کامل تمامی نودهای شبکه است. این فرآیند، در واقع، یک به‌روزرسانی نرم‌افزاری در شبکه‌های رمزارز است که تغییرات مهم و غیرقابل بازگشتی را در ساختار آن ایجاد می‌کند.
در صورت بروز اختلاف نظر و نبود توافق کامل بر سر هاردفورک، امکان بروز شقاق در زنجیره وجود دارد. در این حالت، زنجیره قدیمی و نسخه به‌روزشده، به صورت هم‌زمان و مجزا فعالیت می‌کنند، چرا که برخی استخراج‌کنندگان همچنان بر روی زنجیره قدیمی ادامه می‌دهند. نمونه بارز این وضعیت، در سال ۲۰۱۷ میلادی هنگام جدایی بیت‌کوین (Bitcoin) و بیت‌کوین کش (Bitcoin Cash) رخ داد.
تعریف نرم‌افزار در بلاکچین چیست؟
در دنیای بلاکچین، اصطلاح "فورک نرم" (soft fork) به تغییراتی در پروتکل نرم‌افزاری یک رمزارز اشاره دارد که با نسخه قبلی سازگار است و نیاز به بروزرسانی تمامی کاربران ندارد. در واقع، این نوع فورک به گونه‌ای طراحی شده است که در صورت اعمال، اکثریت ماینرها یا شرکت‌کنندگان در شبکه می‌توانند به نسخه جدید مهاجرت کنند و در نتیجه، شبکه بدون اختلال ادامه حیات می‌دهد.
فورک نرم اغلب برای افزودن قابلیت‌های جدید به رمزارز یا اصلاح تراکنش‌های قبلی، مانند بازنشانی زنجیره (re-organization) استفاده می‌شود. در سیستم‌های اثبات کار (Proof of Work)، زمانی که اکثریت ماینرها با قدرت هش بالا (hash power) نسخه جدید نرم‌افزار را نصب کنند، این فورک پایان می‌یابد و شبکه به زنجیره واحد و منسجم خود بازمی‌گردد.
تفاوت‌های اصلی میان هارد فورک و سافت فورک در بلاکچین
در نهایت، تفاوت اصلی بین هارد فورک و سافت فورک در نحوه بروزرسانی زنجیره بلوکی است. هارد فورک نوعی تغییر اساسی است که مانند شروع فصلی جدید در یک کتاب است؛ تغییراتی که به گونه‌ای است که نمی‌توان به نسخه قبلی بازگشت، و منجر به ایجاد شاخه‌های جداگانه می‌شود. در این حالت، یک زنجیره بلوکی جدید شکل می‌گیرد که کاربران بر اساس تمایل خود، یا قوانین جدید را می‌پذیرند یا همچنان به قوانین قدیمی پایبند می‌مانند.
در مقابل، سافت فورک تفاوت چندانی با ویرایش یک فصل از داستان ندارد؛ تغییراتی جزئی و قابل سازگاری که بدون ایجاد انشعاب، به بهبود عملکرد زنجیره کمک می‌کند. این نوع بروزرسانی به گونه‌ای است که کاربران ناپایبند به نسخه جدید، همچنان می‌توانند در شبکه مشارکت کنند، هرچند ممکن است تجربه کاربری کمی مختل شود.
به طور خلاصه، هارد فورک‌ها تغییرات بزرگ و بنیادین هستند که نیازمند اجماع کامل شبکه‌اند، در حالی که سافت فورک‌ها اصلاحات کوچک‌تر و کم‌خطرتر هستند که بدون قطع ارتباط، به بهبود شبکه کمک می‌کنند.
علت وقوع هاردفورک در بلاکچین چیست؟
در بازار رمزارز، رخدادهای فورک در شبکه‌های بلاکچین معمولاً به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند. نخست، فورک‌های برنامه‌ریزی‌شده که در نتیجه تصمیم توسعه‌دهندگان و جامعه برای ارتقاء شبکه صورت می‌گیرند. این نوع فورک معمولاً از پیش برنامه‌ریزی شده است و در نتیجه توافق کامل اعضا انجام می‌شود، بنابراین منجر به ایجاد رمزارز جدید نمی‌شود. هدف از این فورک‌ها افزودن ویژگی‌های جدید و بهبود کارایی پروژه‌های رمزارزی است.
دوم، فورک‌هایی هستند که بر اثر اختلاف نظر در بین اعضای جامعه رمزارز رخ می‌دهند. در این حالت، برخی اعضا خواهان تغییر در پروتکل کوین یا توکن هستند، در حالی که گروهی دیگر مخالف آن است. در صورت عدم توافق، ممکن است فورک سخت (هاردفورک) و شکاف در زنجیره بلاکچین ایجاد شود، که در نتیجه رمزارز جدیدی شکل می‌گیرد.
سوم، فورک‌هایی تحت عنوان rescue hard fork یا فورک‌های نجات‌دهنده، زمانی رخ می‌دهند که رویدادهای ناخواسته‌ای مانند هک گسترده یا سرقت رمزارز، جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این شرایط، توسعه‌دهندگان و اکثریت جامعه ممکن است تصمیم بگیرند زنجیره را فورک کنند تا توکن‌های سرقت‌شده بی‌ارزش شوند و در عین حال، دارایی‌های اعضای آسیب‌دیده بازگردانده شود.
در نهایت، برخی فورک‌ها با هدف صرفاً خلق رمزارز جدید انجام می‌شوند. از آنجا که بیشتر پروژه‌های رمزارزی بر مبنای متن‌باز فعالیت می‌کنند، امکان مشاهده و استفاده از کد منبع برای توسعه توکن جدید وجود دارد. این توکن‌های نوظهور ممکن است شباهت‌هایی به زنجیره اصلی داشته باشند اما اغلب ویژگی‌ها و نام‌های متفاوتی دارند تا از پروژه مادر متمایز شوند و در بازار جایگاه خاص خود را پیدا کنند.
نمونه‌هایی از انشعابات سخت و نرم در بلاکچین
در تاریخچه رمزارزها، نمونه‌های متعددی از فورک‌های سخت و نرم دیده می‌شود که هر کدام نقش مهمی در توسعه شبکه‌های بلاکچین ایفا کرده‌اند. یکی از نمونه‌های بارز فورک سخت، ایجاد بیت‌کوین کش (Bitcoin Cash) است. طرفداران این فورک قصد داشتند اندازه بلاک در شبکه بیت‌کوین را از ۱ مگابایت به ۸ مگابایت افزایش دهند تا مشکل مقیاس‌پذیری این شبکه برطرف شود. هدف اصلی آن‌ها کاهش کارمزدها و افزایش ظرفیت تراکنش‌ها در هر بلاک بود. عدم توافق در جامعه بیت‌کوین بر سر این موضوع، منجر به انجام تغییرات در نرم‌افزار شد و در نتیجه، شبکه بیت‌کوین به دو شاخه مجزا تقسیم شد و بیت‌کوین کش شکل گرفت.
در مقابل، نمونه‌ای از فورک نرم، به‌روزرسانی SegWit در سال ۲۰۱۷ است. این به‌روزرسانی با هدف حل مشکل malleability تراکنش‌ها و افزایش مقیاس‌پذیری بیت‌کوین طراحی شد.
مزایا و چالش‌های بروزرسانی‌های سخت و نرم شبکه‌های بلاکچین
در دنیای رمزارز، شاخه‌گذاری یا فُرک زمانی رخ می‌دهد که میان توسعه‌دهندگان یک پروژه بر سر مسیر آینده آن اختلاف نظر بوجود آید. این اختلاف‌ها اغلب منجر به تقسیم جامعه می‌شود، به‌طوری که بخشی از کاربران و سرمایه‌گذاران از شاخه جدید حمایت می‌کنند و عده‌ای دیگر همچنان به حفظ زنجیره قدیمی ادامه می‌دهند.
در صورت موفقیت‌آمیز بودن فُرک، می‌تواند توجه و سرمایه‌گذاری قابل توجهی را به پروژه جلب کند و فرصت‌هایی برای حل مشکلات قبلی فراهم آورد. اما این فرآیند ریسک‌های بالایی دارد؛ اگر به درستی اجرا نشود، ممکن است منجر به شکست کامل پروژه و از بین رفتن ارزش آن شود.
منبع: کریپتو.نیوز
